بازی Grand Theft Auto (جیتیای)، یکی از پرفروشترین و محبوبترین بازیهای تاریخ بازیهای ویدیویی، توسط استودیوی بازیسازی راکاستار نورث (Rockstar North) ساخته شده است. این بازی از سال 1997 به بازار عرضه شد و با گذشت زمان و نسخههای جدید، تبدیل به یکی از شناختهشدهترین و پرطرفدارترین فرنچایزها در دنیای گیمینگ شد. در ادامه، به بررسی تاریخچهی بازی جیتیای از اولین نسخه تا آخرین نسخه موجود خواهیم پرداخت.

آغاز ماجرا: Grand Theft Auto (1997)
اولین نسخه از سری بازیهای جیتیای در سال 1997 توسط DMA Design (که بعدها به Rockstar North تغییر نام داد) برای پلتفرمهای DOS و PlayStation منتشر شد. این بازی از همان ابتدا توانست نظر مثبت گیمرها را جلب کند. دلیل اصلی محبوبیت این بازی، آزادی عمل بسیار بالایی بود که به بازیکن داده میشد. در جیتیای بازیکن میتوانست در محیطی بزرگ بهصورت آزادانه حرکت کند و مأموریتهای مختلفی را انجام دهد.

اولین نسخه بازی جیتیای نمای دید از بالا (top-down) داشت و بازیکن نقش یک جنایتکار را در شهری خیالی ایفا میکرد. مأموریتها شامل دزدی خودرو، قتل و جنایتهای دیگر بود. باوجود گرافیک ساده، بازی جذابیت خاصی داشت و سیستم امتیازدهی آن گیمرها را به چالش میکشید.
GTA 2 (1999): بهبود فرمول اصلی
نسخه دوم بازی جیتیای در سال 1999 منتشر شد. این نسخه نیز همچنان از نمای بالا بهره میبرد و در سه شهر مختلف رخ میداد. در این نسخه، برخی مکانیزمها بهبود یافت و داستان بازی نیز عمق بیشتری پیدا کرد. در جیتیای 2، بازیکن باید در محیطی شهری با چندین گروه مافیایی رقابت میکرد و مأموریتهای مختلفی را به انجام میرساند.
یکی از ویژگیهای جدید این نسخه، سیستم «وفاداری» بود که به بازیکن اجازه میداد تا با گروههای مختلف همکاری کرده و بر اساس فعالیتهای خود در بازی، احترام یا نفرت آنها را جلب کند. این مکانیزم بعدها به یکی از ویژگیهای اصلی نسخههای بعدی جیتیای تبدیل شد.

GTA III (2001): تغییرات انقلابی و ورود به دنیای سهبعدی
سال 2001 نقطه عطفی در تاریخچهی بازیهای جیتیای بود. نسخهی سوم از این سری بهنام Grand Theft Auto III منتشر شد و برای اولین بار از محیط کاملاً سهبعدی استفاده کرد. این تغییر باعث شد بازی بهشدت واقعیتر بهنظر برسد و احساس بازیکن از تجربهی شهر و مأموریتهای بازی به طرز قابل توجهی ارتقا یابد.
در این نسخه، بازیکن در شهر لیبرتی سیتی (Liberty City) به ماجراجویی میپردازد و نقش شخصیتی بینام و نشان را ایفا میکند که درگیر جنایات و ماجراهای مافیایی میشود. محیط باز شهر، جزئیات بالای گرافیکی و آزادی عمل بازیکن، جیتیای 3 را به یکی از مهمترین بازیهای آن زمان تبدیل کرد. بسیاری از مکانیکهای این نسخه همچنان در نسخههای بعدی باقی ماند و این بازی را به یکی از پرچمداران سبک جهانباز (open world) تبدیل کرد.

GTA: Vice City (2002): نوستالژی دهه 80
پس از موفقیت بزرگ جیتیای 3، راکاستار تصمیم گرفت تا با استفاده از همان فرمول موفق، دنبالهای جدید به نام GTA: Vice City در سال 2002 منتشر کند. این نسخه در دهه 1980 میلادی و در شهری بهنام وایس سیتی (بر اساس شهر میامی) روایت میشود.
در این نسخه، بازیکن کنترل شخصیتی بهنام تامی ورستی (Tommy Vercetti) را بهدست میگیرد. او که بهتازگی از زندان آزاد شده، وارد دنیای جنایت و فساد میشود و بهتدریج امپراطوری خود را در وایس سیتی بنا مینهد. فضای دهه 80 با موسیقی، خودروها و معماری آن دوران بهخوبی در این نسخه به تصویر کشیده شده است.
GTA: Vice City با داستان جذاب و گیمپلی متنوع، توانست محبوبیت فراوانی کسب کند و بسیاری از گیمرها آن را یکی از بهترین نسخههای جیتیای میدانند.

GTA: San Andreas (2004): گسترش عظیم دنیای جیتیای
در سال 2004، راکاستار با انتشار GTA: San Andreas بار دیگر مرزهای بازیهای ویدیویی را جابجا کرد. این نسخه در ایالتی خیالی بهنام سن آندریاس (San Andreas) رخ میدهد که شامل سه شهر بزرگ: لس سانتوس (Los Santos)، سن فیرو (San Fierro) و لاس ونتوراس (Las Venturas) است.
GTA: San Andreas روایتگر داستان کارل جانسون (Carl "CJ" Johnson) است که پس از سالها به زادگاهش لس سانتوس بازمیگردد تا از خانوادهاش محافظت کند و درگیر درگیریهای مافیایی و باندهای خلافکار میشود. این نسخه با افزودن مکانیکهای جدید همچون امکان تغییر ظاهر شخصیت (مثل عضلهسازی یا چاق شدن)، شنا و دوچرخهسواری، به یک موفقیت عظیم دست یافت.
گستردگی نقشه بازی و تنوع در مأموریتها و فعالیتهای جانبی باعث شد GTA: San Andreas به یکی از محبوبترین نسخههای سری جیتیای تبدیل شود.

GTA IV (2008): تحول در داستان و گرافیک
در سال 2008، راکاستار با انتشار GTA IV یک قدم بزرگ دیگر در زمینه بازیسازی برداشت. این نسخه با گرافیکی بهبود یافته و داستانی تاریکتر و پیچیدهتر نسبت به نسخههای قبلی عرضه شد. بازی در لیبرتی سیتی (نسخهای بازسازی شده از نیویورک) رخ میدهد و بازیکن نقش نیکو بلیک (Niko Bellic)، یک مهاجر از اروپای شرقی را بازی میکند که بهدنبال شروعی تازه در آمریکا است، اما بهتدریج درگیر جنایات و ماجراهای مافیایی میشود.
یکی از ویژگیهای بارز GTA IV توجه بیشتر به واقعگرایی در گیمپلی بود. بازی در مقایسه با نسخههای قبلی از لحاظ فیزیک و تعامل با محیط بسیار پیشرفتهتر شده بود. داستان بازی نیز با توجه به شخصیتهای پیچیده و روایت جذاب خود مورد تحسین قرار گرفت.

GTA V (2013): یکی از موفقترین بازیهای تاریخ
در سال 2013، راکاستار یکی از بزرگترین و موفقترین بازیهای تاریخ را با نام GTA V منتشر کرد. این نسخه بهشدت مورد تحسین قرار گرفت و بهسرعت به یکی از پرفروشترین بازیهای تاریخ تبدیل شد. GTA V در شهر لس سانتوس رخ میدهد و برای اولین بار در سری جیتیای، بازیکن میتواند کنترل سه شخصیت مختلف را بهدست بگیرد: مایکل دی سانتا، ترور فیلیپس و فرانکلین کلینتون.
داستان این سه شخصیت بهگونهای طراحی شده که هر کدام از آنها درگیر ماجراهای جداگانهای هستند، اما در برخی مراحل داستان به هم پیوند میخورد. یکی از ویژگیهای جذاب GTA V امکان جابجایی سریع بین این سه شخصیت در طول بازی بود.
GTA V نهتنها به دلیل داستان و گیمپلی خود، بلکه بهخاطر دنیای آنلاین و چندنفرهاش، GTA Online، نیز بسیار موفق شد. بخش آنلاین بازی به بازیکنان این امکان را میدهد تا در دنیای باز لس سانتوس با یکدیگر به تعامل بپردازند و مأموریتهای مختلفی را انجام دهند. GTA Online به مرور زمان با آپدیتهای جدید گسترش یافت و همچنان یکی از محبوبترین بخشهای این سری محسوب میشود.


GTA VI: آینده سری جیتیای
پس از موفقیت باورنکردنی GTA V، شایعات زیادی درباره انتشار نسخه بعدی این سری یعنی GTA VI به گوش رسیده است. اگرچه تا زمان نوشتن این مقاله اطلاعات رسمی زیادی در مورد GTA VI منتشر نشده، اما انتظار میرود که این نسخه نیز بهمانند نسخههای پیشین، مرزهای جدیدی در دنیای بازیهای ویدیویی ایجاد کند.
شایعات حاکی از آن است که GTA VI در شهری شبیه به میامی (وایس سیتی) جریان خواهد داشت و بازی قرار است بسیار گستردهتر از نسخههای قبلی باشد. برخی منابع نیز به این موضوع اشاره دارند که ممکن است دنیای بازی شامل چندین شهر باشد و بازیکن بتواند بین آنها سفر کند.
نتیجهگیری
از سال 1997 تاکنون، سری بازیهای جیتیای همواره توانستهاند تجربهای منحصربهفرد و جذاب را به گیمرها ارائه دهند. با هر نسخه جدید، این سری بازی مرزهای تکنولوژی و گیمپلی را جابجا کرده و با داستانهای جذاب، گرافیکهای پیشرفته و دنیای باز عظیم خود، به یکی از موفقترین فرنچایزهای تاریخ تبدیل شده است. با انتظار برای انتشار GTA VI، طرفداران این سری همچنان مشتاقانه منتظر تجربهای جدید و هیجانانگیز در دنیای جنایات و ماجراهای این بازی هستند.